جهان مدرن

بازار اردبیل

مجموعه تاریخی بازار اردبیل در میانه شهر و در طرفین خیابان امام خمینی واقع گردیده و به جهت قدمت و دارا بودن معماری سنتی از بازارهای تاریخی و جالب توجه ایران به شمار می آید و چون دیگر بازارها مشتمل بر راسته ها، تیمچه ها، سراها و مسجد و گرمابه است.



بازار اردبیل از سابقه طولانی و درخشانی برخوردارمی باشد. مقدسی و اصطخری (قرن چهارم ه.ق)، بازار اردبیل را به شكل صلیبی توصیف می كنند كه در میانه آن مسجد قرار داشته است. بازار اردبیل در قرن 7 و 8 ه.ق نیز از رونق فراوانی برخوردار بوده اما رونق اصلی آن مربوط به دوره صفویه است. در این دوره به جهت اینكه اردبیل خاستگاه سلاطین صفوی، مركز دینی و همچنین جایگاه مقابر شیخ صفی الدین اردبیلی و دیگر گذشتگان سلاطین صفوی بود شهر و بازار آن از اهمیت و رونق خاصی برخوردار گردید.
مجموعه كنونی بازار معرف آثاری از دوره صفویه و قاجاریه است و شامل راسته اصلی بازار، راسته پیر عبدالملك، راسته قیصریه، راسته كفاشان، راسته غلامان، بازار زرگران، سراجان، پنبه فروشان، مسگران، چاقو سازان، آهنگران، سرای خشكبار (حاجی میرزا)، سرای گلشن، سرای وکیل، سرای نو یا زنجیرلو، سرای حاج احمد، سرای حاج شكر، سرای مجیدیه، سرای امام جمعه، سرای دوگچی و تیمچه زنجیرلی است.



مجموعه بازار با طاق های جناغی و گنبدهای ساده پوشش یافته و عرض طاق نمای مغازه ها به طور متوسط 3 متر و قطر پایه های طاق ها حدود 80 سانتی متر است. روشنایی داخل بازار از طریق روزنه های تعبیه شده در پوشش های گنبدی تامین می شود.
سرای خشكبارها از دو بازارچه موازی هم كه هر دو بر راسته بازار عمودند تشكیل شده و هر كدام دارای 5 دهانه و 51 مغازه است. سرای گلشن نیز مركب از دو بازارچه و یك سرا است و در مقابل سرای زنجیرلی واقع شده و به راسته بازار و راسته پیر عبدالملك مربوط می شود
.


بخش اصلی سرا فضایی مستطیل شكل به ابعاد 80/3 × 94/9 متر می باشد كه پوشش آن متشكل از 9 گنبد در میانه با چهار ستون مدور از سنگ خارا به ارتفاع 75/2 و قطر 52% متر (یا 52 سانتیمتر) و در اطراف بر جرزها نگهداری می شود. ستون ها دارای سرستون مكعب شكل بوده و طاق های زیرین گنبدها توسط تیرهای چوبی به یكدیگر اتصال یافته و مهار شده است.
از دیگر بخش های مهم بازار، چهار سوق یا بازار بزرگ قیصریه است. این بخش بنایی است مدور با گنبد كروی بلند و ساده . قطر بنا در پایین 12 متر و ارتفاع تقریبی آن 13 متر است.
بخش زیرین بنا، بدون در نظر گرفتن پایه مغازه ها و امتداد بازارچه ها عبارت است از 12 پایه كه با 12 طاق جناغی زمینه را برای بر پایی گنبد فراهم ساخته است. در هشت طاق جناغی مغازه و در 4 تای دیگر راهرو بازارچه ها تعبیه شده است. بر سر بازارچه شمال شرقی، سنگ نبشته ای به چشم می خورد.



كه به علت فرسودگی امكان قرائت آن وجود ندارد این سنگ نوشته حاوی نام بانی و تاریخ بنا بوده است. تیمچه و سرا و بازارچه زنجیرلی از دیگر بخش های مهم بازار اردبیل است كه به راسته بازار راه می یابد. سرای زنجیرلی بنای هشت ضلعی است (چهار ضلع اصلی و چهار ضلع فرعی) كه ابعاد اضلاع اصلی آن 20/10 متر می باشد صورت 8 ضلعی در بالا با گوشه سازی به دایره تبدیل شده و گنبدی كروی و ساده ای بر فراز آن جا گرفته است.
مجموعه تاریخی بازار اردبیل در سال های اخیر از طرف سازمان میراث فرهنگی تعمیر و مرمت شده و به شماره 1690 به ثبت تاریخی رسیده است.

مكان های سیاحتی اردبیل

پیست اسكی آلوارس
مجموعه فرهنگی - توریستی و ورزشی "آلوارس" در یکی از زیباترین نقاط استان از لحاظ گردشگری و در دامنه های مرتفع و زیبای سبلان در 12 کیلومتری روستای آلوارس و 24 کیلومتری سرعین قرار گرفته است. پیست اسکی الوارس تا هشت ماه از سال به دلیل وجود برف در منطقه ی یاد شده مورد استفاده قرار می گیرد. این مجتمع در فاز اول دارای جاده ای آسفالت، یک خط اسکی به طول 1400مترجهت آموزش و استفاده علاقمندان، تله سیژ و یك باب ایستگاه کلاس های آموزشی، مهمانسرا، رستوران و غیره است كه در صورت تكمیل بزرگترین پیست اسكی كشور مطابق با استانداردهای جهانی خواهد بود.



روستای آلوارس در ارتفاعات جبهه جنوبی ساوالان با استعدادهای متنوع توریستی است مسیر اصلی آلوارس – دسترسی از طریق جاده سرعین – آلوارس است البته یك راه فرعی دیگر نیز از شهرستان نیر به آلوارس وجود دارد كه حدود 4 كیلومتر آن خاكی و سنگی است. مسیر این روستا با قابلیت هایی چون منظر جوامع روستایی و الگوی معشیت آنها (شاهسونها)، آب وهوای ییلاقی ، قابلیت كوهنوردی، پیاده رویی، شكار، وجود آبگیرهای زیبا (قزل گوللر) و… مساعد سرمایه گذاری جهت ایجاد زیر ساخت های صنعت توریسم است.

پارک جنگلی فندقلو
سن گوزل سن عالمه حسنون نمایان ای نمین
صنعت خلاقیلن اولـموش چراغـان ای نمین
بالی شیرین سوئی شـربت هاواسی باد بهشت
وار شمیـمون ایلیوب دنیانی حیـران ای نمین
موقعیت جغرافیایی
منطقه فندقلو بین طول جغرافیایی ً25/38 و عرض جغرافیایی ً40/48 قرار گرفته و حداقل ارتفاع آن از سطح دریاهای آزاد 1500 متر و حداکثر 1850 متر می باشد که از شمال به راه قدیم اردبیل – آستارا و آبادیهای آرپاتپه، خانقاه علیا و سفلی از جنوب به کوه معروف خان بلاغی و آبادیهای نیارق و از غرب به ننه کران، مهدی پستی، آبی بیگلو، کریم کندی، دگرماندرق و از شرق به حیران محدود است. مساحت کل این جنگل در حدود 9/4422 هکتار می باشد.



آب و هوا
هوای این ناحیه به علت قرار گرفتن در ارتفاعات دارای تابستانی بسیار خنک و مطبوع و زمستانی سرد و مرطوب است که جزو مناطق سردسیر استان محسوب می گردد، این منطقه در ارتفاعات گیلان (آستارا) و شرق اردبیل واقع شده و از رژیم بارندگی و رطوبت دریای مازندران بهره می گیرد. ریزش بارانهای فصلی و وجود مه های دائمی رطوبت منطقه را به حد کافی تامین می نماید، میانگین بارندگی در سال 4/290 میلی متر و دمای حداکثر مطلق 37 درجه در شهریور و دمای حداقل مطلق آن 37- درجه سانتیگراد در بهمن ماه است.
حیات وحش
گونه های جانوری مختلفی از قبیل: گرگ، روباه، خوک وحشی، خرگوش، خرس قهوه ای و پرندگانی چون عقاب طلایی، بلدرچین، هدهد، قرقاول، کبک، چکاوک، کلاغ ابلق و سیاه و ... در آن زندگی می کنند.
پوشش گیاهی
انواع تیپ های جنگل فندقلو عبارتند از :
1- راش ممرز 2- بلوط ممرز 3- فندق ممرز 4- فندق خالص.
ساختار جنگل از لحاظ آمیختگی شامل: فندق، بلوط، راش، ممرز، ازگیل، ال اسبی، آلوچه، زالزالک و غیره می باشد و گونه های علفی منطقه چون نسترن، تمشک، خاس، پامچال، بابونه، سرخس، گیلدیگ، بنفشه وحشی، گل گاو زبان و ... در زمینهای آن به وفور یافت می شود.

دهكده سنگی و زیرزمینی ویند كلخوران
این روستا دهكده ای سنگی با مجموعه ای از خانه های سنگی منفرد به صورت یك پدیده معماری تاریخی و باستانی استثنایی وجود دارد كه شكل كنده شدن این منازل در زیر تپه های سنگی و رسوبی و نوع كنده شدن آنها كه نهایتاً منجر به آفرینش چنین آثاری شده است، در نوع خود كم نظیر می باشد. دهكده صخره ای باستانی ویند در حدود 5 كیلومتری جنوب و جنوب غربی سرعین و در نزدیكی جاده اردبیل-نیر قرار گرفته است. مناطقی كه خانه های سنگی در آن قرار گرفته اند قوردی قیه، تپه چله خانه، قره قیه و مسجدیری نامیده می شود.



بررسی های محدود و سفالهای پراكنده در سطح و داخل خانه های سنگی مربوط به ادوار مختلف می باشد. سفالهائی مربوط به دوره اشكانی، سفالها و قوسهای جناغی در كنده های صخره ای شبیه به آثار ساسانیان همچنین آثار و علائمی مربوط به دورانهای اسلامی مانند سلجوقی، تیموری و صفوی كه حكایت از استمرار استفاده از این خانه های سنگی در طول تاریخ می باشد.

دریاچه شورابیل
این دریاچه به مساحت 120 هكتار یكی از مناطق گردشگری می باشد كه اوقات فراغت برخی از مردم در این مكان تفریحی سپری می شود.این در یاچه قبلاً بسیار شور بوده است و سابق براین بخاطر شوری و لجن طبی خود مشهور بود.
ولی امروزه با افزوده شدن آب شیرین از شوری آن کاسته شده، بطوری که نوعی ماهی در آن پرورش داده می شود؛ و دارای امکانات تفریحی، ورزشی و فرهنگی بسیاری است از جمله: قایق رانی، پیست دو و میدانی، دوچرخه سواری، باغ وحش، هتل های مجهز و زیبا، مجموعه شهر بازی برای بچه ها، رستوران در وسط دریاچه و... می باشد
.


این دریاچه مستعد پیست قایقرانی روئینگ است چرا كه اولین شرط برای احداث این پیست، دریاچه ای است كه حداقل 2 كیلومتر مسیر مستقیم داشته باشد و این شرایط دریاچه شورابیل وجود دارد.
رعایت موارد زیر برای بهره گیری بهتر و بیشتر از امكانات این دریاچه ضروری به نظر می رسد:
1- خارج كردن ترافیك ماشین ها از تراسهای حاشیه ای دریاچه و انتقال آن به خط الراس تپه های اطراف
2- متوقف كردن پروژه های نیمه تمام مجتمع های توریستی چرا كه این طرحها براساس یك ارزیابی بدون پشتوانه مطالعاتی شروع بكار كرده و سپس نیمه تمام رها شده اند.
3-نوسازی تاسیسات فرسوده تفریحی
4- بهسازی و بازسازی ورودی محوطه دریاچه
5- اختصاص فضای پیك نیكی در حاشیه دریاچه
6- احداث اسكله های متعدد قایقرانی
7- حفظ و تقویت گیاهان آبزی حاشیه دریاچه به عنوان حریم های طبیعی زیستگاه پرندگان و احداث تعدادی جزایر مصنوعی در نقاط مناسب به عنوان زیستگاه زادآوری ، لانه سازی و جوجه آوری پرندگان .
8- نور پردازی مهندسی
9- احداث پارگینكهای كافی و …

روستای بیله درق
این دهكده ییلاقی با آب و هوای مطبوع و دلپذیر دومین قطب توریستی منطقه سرعین می باشد كه به سبب برخورداری از مواهب طبیعی مانند آبهای معدنی جهت استعمال داخلی و خارجی، دره ای زیبا با درختان و چمنزارهای پر از گل و گیاه، كندوهای عسل كه در چمنزارها گسترانیده شده است، جلوه و جذابیت خاصی به این دهكده بخشیده است. وجود محل های اقامتی، كافه ها و رستورانهائی با تخت ها و میز و صندلی های چیده شده در زیر برگهای درختان بصورت چتری بزرگ و سایه بانی طبیعی باعث استقبال گردشگران از جاذبه های این روستا می شود. از جاذبه های طبیعی این دهكده می توان به وجود آبشارهائی در طول مسیر رودخانه بیله درق كه یكی از آنها درهمان محدوده انتهائی قسمت پائین و منتهی الیه رسیدن دامنه ارتفاعات به هم در داخل روستا قرار گرفته است و چمنزارهای اطراف آن امكان استراحت و بازدید از این آبشار طبیعی را برای بازدید كنندگان فراهم كرده است، اما آبشار دیگری كه حاصل آب زلال و گوارای این رودخانه می باشد. آبشاری دیدنی درحدود 300 متر پائین تر از آبشار اولی كه جریان یافتن آب در داخل چمنزاری زیبا و برخورد آب با سنگها و نهایتاً سرازیر شدن آب به ارتفاعی پست تر موجب شده كه اكثر علاقه مندان به استفاده از مظاهر طبیعی در كنار آن استراحت كرده و خستگی ناشی از پیاده روی و گردش را از تن بزدایند.
این روستا همچنین دارای غارهای بزرگ و كوچك در دل كوهها و صخره ها هست كه هركدام از آنها دارای جاذبه های خاص می باشد، از میان این غارها، غاری با دهانه بزرگ و عریض كه از فراز تپه بیله درق نمایان می باشد، مكانی طبیعی و مناسب جهت استراحت گردشگران است. همچنین چندین غاركوچك در امتداد رودخانه بیله درق در دل صخره ها و همچنین غاری بزرگ در ادامه مسیر دره كه چشمه ای از داخل آن جاری است. درمجموع، آب و هوای خنك ، اماكن اقامتی، تفریحی، رستورانهای پذیرائی، آبمعدنی ها، نوع بافت منازل مسكونی، وجود پاركینگ ها، انواع رستنی ها و جانواران چهره كاملاً باصفا و ییلاقی به این دهكده داده است.
باتشکر